Edukacja językowa w XXI wieku

obowiązkowe

w sali

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z najnowszymi koncepcjami dotyczącymi edukacji językowej we współczesnym świecie. Dotyczą one różnorodnych stref życia zarówno osobistego jak i społecznego i pokazują, że w nauce języków obcych są to ściśle ze sobą połączone wymiary. Uczestnicy zajęć dowiedzą się, jak zmieniała się perspektywa dotycząca uczenia i nauczania języków obcych w Polsce odnosząc pewne kwestie do szerszego kontekstu europejskiego i światowego. Zajęcia uświadamiają uczestnikom, jak wiele różnych czynników kształtuje edukację językową i wpływa na umiejętności językowe. Istotne jest także powiązanie edukacji językowej z jej humanistycznym i demokratycznym przesłaniem.

Zajęcia przewidują następujące bloki tematyczne:

1. Języki często i rzadziej nauczane – ujęcie porównawcze (Polska vs reszta świata)

- tzw. „wartość komunikacyjna” języków obcych

- narzędzia europejskiej polityki językowej (ESOKJ, CARAP, EPJ, Europejski profil kształcenia nauczycieli języków obcych)

- polska polityka językowa

- nauczanie języków obcych w polskim systemie edukacyjnym (podstawa programowa, statystyki, preferencje językowe Polaków)

2. O uczeniu się języków obcych teoretycznie i praktycznie

- teorie uczenia się : behawioryzm vs konstruktywizm (poznawczy – społeczno-kulturowy – neurobiologiczny – emocjonalny)

- pedagogika i dydaktyka konstruktywistyczna – kim jest konstruktywistyczny nauczyciel?

3. Pedagogiczne podstawy współczesnej dydaktyki języków obcych

- pedagogika humanistyczna

- pedagogika emancypacyjna (Freire)

- pedagogika postmodernizmu

4. Cele kształcenia językowego – komunikacja, działanie społeczne

- podejście komunikacyjne : założenia pedagogiczne i dydaktyczne

- osiągnięcia dydaktyki komunikacyjnej vs krytyka

- dydaktyka działaniowa w praktyce edukacyjnej (np. nauczanie projektowe)

5. Mediacyjny wymiar współczesnej edukacji językowej

- rozumienie mediacji językowej

-nauczyciel jako mediator

- uczniowie jako mediatorzy

- mediator międzykulturowy

6. Uczenie się języków obcych jako wspieranie otwartości na różnorodność kulturową

- pedagogika międzykulturowa

- kompetencje międzykulturowe i interkulturowe

- podejścia do nauczania kultury w kontekście nauczania języków obcych

- projekt INCA (Intercultural Competence Assessment, 2004)

- edukacja dla demokracji

7. Uczenie się języków obcych jako wspieranie różnojęzyczności

- fenomen dwu- i wielojęzyczności

- dydaktyka wielo i różnojęzyczności

- psycholingwistyczne modele różnojęzyczności

8. Cztery podejścia pluralistyczne

- interkomprehensja

- otwarcie na języki

- kompetencja interkulturowa

- zintegrowana dydaktyka języków tercjalnych (Kucharczyk, 2018)

9. Nauczanie języków obcych jako przygotowywanie do kariery zawodowej (Gajewska i Sowa, 2014)

- dydaktyka języków obcych dla potrzeb zawodowych i specjalistycznych

- badanie potrzeb językowych

- ewolucja koncepcji nauczania języka dla potrzeb zawodowych

10. Nauczanie języków obcych jako wspieranie rozwoju osobistego

- nauczanie języków obcych jako czynnik włączania społecznego

- założenia edukacji włączającej

- podejście inkluzyjne (od segregacji poprzez integrację do inkluzji)

- założenia metodyki edukacji włączającej

- uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

11. /12 Uwarunkowania osobowościowe i indywidualne a proces efektywnego uczenia się języków obcych

- cechy i czynniki osobowościowe, temperament (Smuk, 2016)

- inteligencje

- style poznawcze, uczenia się, strategie

- zdolności i tzw. zdolności specjalne

- lęk językowy i gotowość komunikacyjna

- poczucie własnej wartości, samoocena

13. Ewaluacja kompetencji językowych

- koncepcje oceniania – od sumującego do kształtującego

- egzaminy językowe, efekt zwrotny egzaminów

- ocena vs informacja zwrotna

14. Technologie oraz sztuczna inteligencka w kształceniu językowym

- koncepcja CALL – Computer Assisted Language Learning

- koncepcja MALL – Mobile AssistedLanguage Learning

- koncepcja MALU – Mobile Assisted Language Use

- a może sztuczna inteligencja (Chat GPT)

15. Podsumowanie

- Jakie tematy są ważne dla edukacji językowej w XXI wieku? Dlaczego?

- jakiej przyszłości można spodziewać się dla edukacji językowej w kolejnych 50 latach?

Bandura E., 2007, Nauczyciel jako mediator kulturowy. Kraków:Tertium.

Candelier M., 2007, Cadre de référence pour les approches plurielles des langues et des cultures, CELV /Conseil de l’Europe, Strasbourg.

Chłopek Z., 2011, Nabywanie języków trzecich i kolejnych oraz wielojęzyczność. Aspekty psycholingwistyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Czerepaniak-Walczak M., 1997, Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela, Toruń: Edytor.

Damasio A.R., 2000, Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Dąbrowska A., Miodunka W.T., Pawłowski A., 2012, Wyzwania polskiej polityki językowej za granicą:

kontekst, cele, środki i grupy odbiorcze, MSZ, Warszawa.

Dewey J., 1972, Demokracja i wychowanie. Wprowadzenie do filozofii wychowania. Wrocław-Warszawa=Kraków-Gdańsk: Książka i Wiedza.

Dylak S., 2000, Architektura wiedzy w szkole. Warszawa: Difin.

Escudé P., Janin P., 2010, L’intercompréhension, clé du plurilinguisme. Paris : Cle International.

ESOKJ, 2003, Europejski System Opisu Kształcenia Językowego; uczenie się, nauczanie, ocenianie. Warszawa: CODN.

Europejski profil kształcenia nauczycieli języków. Materiał pomocniczy – zarys treści kształcenia , 2006, oprac. M. Kelly, M. Grenfell, Warszawa: CODN.

Filipiak E., 2011, Z Wygotskim i Brunerem w tle. Słownik pojęć kluczowych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Jana Kazimierza.

Gębal P.E., 2021, Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie. Warszawa: PWN.

Klus-Stańska D., 2010, Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Komorowska H., 2011, Nauka języka obcego w perspektywie ucznia. Łódź: Oficyna Wydawnicza

Łośgraf.

Kucharczyk R., 2018, Nauczanie języków obcych a dydaktyka wielojęzyczności (na przykładzie francuskiego jako drugiego języka obcego), Lublin: Werset.

Lipińska E., 2003, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Madalińska-Michalak J., Góralska R., 2012, Kompetencje emocjonalne nauczyciela, Warszawa: ABC&Wolters-Kluwer.

Smuk M., 2016, Od cech osobowości do kompetencji savoir-etre – rozwijanie samoświadomości w nauce języków obcych. Lublin: Werset.

Śliwerski B., 2011, Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Efekty z obszaru wiedzy

- K-W01: student/ka zna w zaawansowanym stopniu główne nurty dydaktyki językowej i wie, jak je powiązać z rozwojem pedagogiki, psychologii, teoriami uczenia się;

-K - W01: student/ka charakteryzuje istotne dla procesu uczenia się języków obcych czynniki indywidualne i społeczne;

- K-W11 :student/ka zna w zaawansowanym stopniu czynniki wspierające efektywne uczenie się języków obcych;

- K-W11: student/ka zna w zaawansowanym stopniu narzędzia europejskie opracowane na potrzeby glottodydaktyki;

- K-W12: student/ka ma pogłębioną wiedzę dotyczącą celów i działań przewidzianych dla dydaktyki różnojęzyczności, edukacji inkluzyjnej, nauczania języków dla potrzeb zawodowych, ewaluacji kształcenia językowego.

Efekty z obszaru umiejętności

- K-U04: student/ka potrafi ocenić program kształcenia językowego w ujęciu współczesnych teorii dydaktycznych i psychologicznych;

- K-U01: student/ka umie zastosować właściwą terminologię do opisu danej sytuacji kształcenia językowego

- K- U04: student/ka umie podać przykłady ilustrujące omawiane koncepcje dydaktyczne np. kompetencję interkulturową lub dydaktykę zintegrowaną.

- K-U04: student/ka odnosi się w sposób zasadny do własnej biografii językowej w perspektywie omawianych koncepcji kształcenia językowego.

Efekty z obszaru kompetencji społecznych

- K-K02: student/ka z szacunkiem i akceptacją odnosi się do osobistych historii uczestników zajęć;

- K-K02: student/ka aktywnie uczestniczy w zajęciach pamiętając, że każda osoba powinna czuc się współodpowiedzialna za dynamikę procesu grupowego;

- K-K06: student/ka potrafi zadawać trafne pytania oraz adekwatnie reaguje na sytuacje społeczne w grupie;

- K-K03: student/ka potrafi w sposób nieraniący niczyich uczuć odnosić się do wypowiedzi współuczestników zajęć.

- opracowanie e-portfolio odnoszącego się do wybranego obszaru tematycznego poruszanego na zajęciach;

- bieżące monitorowanie obecności i aktywności;

- dyskusje w parach i grupach;

- krótkie formy pisemne w trakcie zajęć lub po zajęciach (wejściówki, response paper, podsumowania)

Kryteria oceniania zostaną ustalone w porozumieniu z uczestnikami na początku zajęć