Wprowadzenie do nauki o języku
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3007-L1A1NJ |
Kod Erasmus / ISCED: |
09.301
|
Nazwa przedmiotu: | Wprowadzenie do nauki o języku |
Jednostka: | Instytut Polonistyki Stosowanej |
Grupy: |
Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) Logopedia ogólna i kliniczna (PRK) - 1 rok 1. st. |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Założenia (opisowo): | Celem zajęć jest wprowadzenie w problemy opisu języka. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Zajęcia będą poświęcone poznaniu aparatu pojęciowego współczesnego językoznawstwa. Zaprezentowane zostaną podstawowe narzędzia opisu gramatycznego i słownikowego, służące charakterystyce wypowiedzi / tekstów pod kątem właściwości pragmatycznych, w tym stylistycznych. Po zakończeniu cyklu student będzie w stanie czytać literaturę lingwistyczną i opartą na badaniach języka oraz wyszukać niezbędne informacje w najnowszych kompendiach językowych i logopedycznych. Zajęcia są wstępem do cyklu przedmiotów językoznawczych, zwłaszcza - funkcjonalnego opisu języka. |
Pełny opis: |
1. Język jako system semiotyczny na tle innych systemów znakowych. Typologia znaków. Semantyka, syntaktyka i pragmatyka znaków. 2. Cechy definicyjne języka naturalnego. Podwójne rozczłonkowanie w języku. Uniwersalność systemu. System a jego realizacja. 3. Struktura aktu komunikacji. Funkcje języka i wypowiedzi. Językowe wykładniki poszczególnych funkcji (na przykładzie funkcji ekspresywnej). 4. Struktura języka: słownik i gramatyka. Hierarchia jednostek językowych: od fonemu do zdania. Warianty jednostek i pojęcie inwariantu. 5. Podsystem fonologiczny. Pojęcie opozycji. Pojęcie neutralizacji. 6. Podsystem morfologiczny: wewnętrzna struktura wyrazu. Pojęcie kategorii. Fleksja a derywacja. 7. Podsystem składniowy. Czasownik jako "gospodarz" zdania. Modele konotacyjne i reguły składniowe. 8. Słownictwo jako system: tradycyjny podział na części mowy. 9. Słownictwo jako system: relacje semantyczne. Różnice stylistyczne między leksemami. Zróżnicowanie polszczyzny: regionalne, środowiskowe, chronologiczne, stylistyczne. 10. Język jako klasyfikator doświadczenia. Porządkowanie słownictwa i wiedzy o świecie: słowniki (typy słowników, zawartość), encyklopedie, poradniki. 11. Zróżnicowanie i podobieństwo języków. Jednostki uniwersalne i skryty kulturowe. Rodziny i ligi językowe. Polszczyzna wśród języków pokrewnych. |
Literatura: |
Literatura podstawowa: Grzegorczykowa, R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa. Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” LI. Milewski T., 1976, Językoznawstwo, Warszawa. Wierzbicka A., 1967, O języku – dla wszystkich, Warszawa. Wierzbicka A., Wierzbicka P., 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa. Literatura uzupełniajaca: Apresjan J.D., 2000, Walencje semantyczne wyrazu, [w:] tenże Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrozław, s. 120-126. Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001 Bednarek A., Grochowski M., Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1997. Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa (cz. II: Język jako system znaków, s. 41-56), Kraków. Goddard C., Wierzbicka A., 2001, Język, kultura, znaczenie – semantyka międzykulturowa, [w:] Tabakowska E. (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, s. 175-202, Kraków. Sapir E., 2010, Język. Wprowadzenie do badań nad mową (rozdz. I: Wprowadzenie: definicja języka, s. 15-33), Kraków. Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego (rozdz. Miejsce języka wśród faktów mowy, s. 38-43). Urbańczyk S., Kucała M. (red.), 1999, Encyklopedia języka polskiego, Wrocław Zaron Z., Sobotka P. (red.), 2010, Słowo i wypowiedź. Zbiór zadań do nauki o języku polskim (rozdz. Propedeutyka wiedzy o języku), Warszawa. |
Efekty uczenia się: |
Student, który zaliczył przedmiot: •zna podstawową terminologię lingwistyczną •ma elementarną wiedzę dotyczącą struktury aktu mowy i procesu komunikacji językowej •ma podstawową wiedzę dotyczącą systemu językowego (langue) i jego realizacji (parole); rozumie różnicę między jednostkami systemu języka a ich realizacjami •zna zasady rozpoznawania i identyfikowania jednostek różnych podsystemów •potrafi samodzielnie wyodrębnić jednostki różnych podsystemów i ich warianty •potrafi wskazać opozycje, w jakie wchodzą dane jednostki •ma świadomość złożoności problemów związanych z funkcjonowaniem języka jako środka komunikacji |
Metody i kryteria oceniania: |
Kontrola przygotowania do zajęć bieżących; pisemne zaliczenie końcowe. |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT CW
CW
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin, 38 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Jarosław Leszczyński, Paweł Tarczyński | |
Prowadzący grup: | Paweł Tarczyński | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę |
|
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
Tryb prowadzenia: | w sali |
|
Skrócony opis: |
Zajęcia mają charakter propedeutyczny. Stanowią wprowadzenie do przedmiotów składających się na moduł lingwistyczny LOiK. |
|
Pełny opis: |
Nauka o języku zostanie zaprezentowana na tle semiotyki, oraz teorii komunikacji. Studenci nauczą się rozpoznawać i analizować różnego typu sytuacje semiotyczne i dostrzegać specyfikę wyrażeń języka wobec innego typu znaków. Poznają podstawowy aparat pojęciowy współczesnego językoznawstwa strukturalnego. Przedmiotem uwagi będzie opozycja system języka (langue) - jego realizacja (parole); a także struktura języka: jednostki i reguły; hierarchiczna budowa języka. Centrum tej problematyki stanowi charakterystyka poszczególnych podsystemów, a także problem inwariantu i wariantów jednostek różnych podsystemów. Drugi nurt zajęć poświęcony będzie problemom komunikacjj językowej. Omówione zostaną podstawowe funkcje wypowiedzi, a także językowe wykładniki poszczególnych funkcji. |
|
Literatura: |
Literatura podstawowa: Grzegorczykowa, R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa. Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” LI. Milewski T., 1976, Językoznawstwo, Warszawa. Wierzbicka A., 1967, O języku – dla wszystkich, Warszawa. Wierzbicka A., Wierzbicka P., 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa. Literatura uzupełniajaca: Apresjan J.D., 2000, Walencje semantyczne wyrazu, [w:] tenże Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrozław, s. 120-126. Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001 Bednarek A., Grochowski M., Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1997. Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa (cz. II: Język jako system znaków, s. 41-56), Kraków. Goddard C., Wierzbicka A., 2001, Język, kultura, znaczenie – semantyka międzykulturowa, [w:] Tabakowska E. (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, s. 175-202, Kraków. Sapir E., 2010, Język. Wprowadzenie do badań nad mową (rozdz. I: Wprowadzenie: definicja języka, s. 15-33), Kraków. Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego (rozdz. Miejsce języka wśród faktów mowy, s. 38-43). Urbańczyk S., Kucała M. (red.), 1999, Encyklopedia języka polskiego, Wrocław Zaron Z., Sobotka P. (red.), 2010, Słowo i wypowiedź. Zbiór zadań do nauki o języku polskim (rozdz. Propedeutyka wiedzy o języku), Warszawa. . |
|
Uwagi: |
Zajęcia będą odbywały się stacjonarnie. W wypadku, gdy student wie, że nie będzie mógł uczestniczyć w danych zajęciach z powodów niezależnych od niego (w trybie zdalnym - z powodu problemów związanych z infrastrukturą informatyczną, np. braku połączenia internetowego, braku odpowiedniego sprzętu), powinien wcześniej poinformować prowadzącego. Student może mieć 2 nieobecności, w wypadku każdej kolejnej nieobecności (powyżej 2) student musi zaliczyć każde zajęcia, w których - z przyczyn od niego niezależnych - nie mógł uczestniczyć. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (w trakcie)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT CW
CW
|
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin, 38 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Jarosław Leszczyński, Paweł Tarczyński | |
Prowadzący grup: | Paweł Tarczyński | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę |
|
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
Tryb prowadzenia: | w sali |
|
Skrócony opis: |
Zajęcia mają charakter propedeutyczny. Stanowią wprowadzenie do przedmiotów składających się na moduł lingwistyczny LOiK. |
|
Pełny opis: |
Nauka o języku zostanie zaprezentowana na tle semiotyki, oraz teorii komunikacji. Studenci nauczą się rozpoznawać i analizować różnego typu sytuacje semiotyczne i dostrzegać specyfikę wyrażeń języka wobec innego typu znaków. Poznają podstawowy aparat pojęciowy współczesnego językoznawstwa strukturalnego. Przedmiotem uwagi będzie opozycja system języka (langue) - jego realizacja (parole); a także struktura języka: jednostki i reguły; hierarchiczna budowa języka. Centrum tej problematyki stanowi charakterystyka poszczególnych podsystemów, a także problem inwariantu i wariantów jednostek różnych podsystemów. Drugi nurt zajęć poświęcony będzie problemom komunikacjj językowej. Omówione zostaną podstawowe funkcje wypowiedzi, a także językowe wykładniki poszczególnych funkcji. |
|
Literatura: |
Literatura podstawowa: Grzegorczykowa, R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa. Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” LI. Milewski T., 1976, Językoznawstwo, Warszawa. Wierzbicka A., 1967, O języku – dla wszystkich, Warszawa. Wierzbicka A., Wierzbicka P., 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa. Literatura uzupełniajaca: Apresjan J.D., 2000, Walencje semantyczne wyrazu, [w:] tenże Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrozław, s. 120-126. Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001 Bednarek A., Grochowski M., Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1997. Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa (cz. II: Język jako system znaków, s. 41-56), Kraków. Goddard C., Wierzbicka A., 2001, Język, kultura, znaczenie – semantyka międzykulturowa, [w:] Tabakowska E. (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, s. 175-202, Kraków. Sapir E., 2010, Język. Wprowadzenie do badań nad mową (rozdz. I: Wprowadzenie: definicja języka, s. 15-33), Kraków. Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego (rozdz. Miejsce języka wśród faktów mowy, s. 38-43). Urbańczyk S., Kucała M. (red.), 1999, Encyklopedia języka polskiego, Wrocław Zaron Z., Sobotka P. (red.), 2010, Słowo i wypowiedź. Zbiór zadań do nauki o języku polskim (rozdz. Propedeutyka wiedzy o języku), Warszawa. . |
|
Uwagi: |
Zajęcia będą odbywały się stacjonarnie. W wypadku, gdy student wie, że nie będzie mógł uczestniczyć w danych zajęciach z powodów niezależnych od niego (w trybie zdalnym - z powodu problemów związanych z infrastrukturą informatyczną, np. braku połączenia internetowego, braku odpowiedniego sprzętu), powinien wcześniej poinformować prowadzącego. Student może mieć 2 nieobecności, w wypadku każdej kolejnej nieobecności (powyżej 2) student musi zaliczyć każde zajęcia, w których - z przyczyn od niego niezależnych - nie mógł uczestniczyć. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet DEMO.