Mowa niepłynna

obowiązkowe

w sali

Przedmiot traktuje o niepłynności mówienia zarówno normalnej, jak i patologicznej. Omówione zostaną klasyfikacje niepłynności mówienia oraz przedstawione hipotezy na temat etiologii niepłynności patologicznej. Przedstawione zostaną logopedyczne i psychologiczne metody postępowania w przypadku jąkania rozwojowego i mowy bezładnej.

I. Wykład rozpocznie się od opisu i zdefiniowania różnych niepłynności mówienia. Następnie opisane zostanie jąkanie i mowa bezładna oraz sposoby różnicowania tych zaburzeń od fizjologicznej niepłynności mówienia. Dużo miejsca zostanie poświęcone opisowi logopedycznych metod terapii jąkania i giełkotu. Dalsza część rozważań będzie skoncentrowana na przedstawieniu hipotetycznego patomechanizmu powstawania jąkania rozwojowego oraz poświęcona psychologicznym metodom terapii zaburzeń niepłynności mówienia.

II. Poznanie różnych rodzajów niepłynności mowy oraz technik terapeutycznych usuwających niepłynność mowy. Nauczenie słuchaczy postępowania logopedycznego w pracy z osobami z różnymi rodzajami niepłynności mówienia ze szczególnym uwzględnieniem jąkania rozwojowego

III.

1. Płynność i niepłynność mówienia. Definicje, rodzaje niepłynności mówienia.

2. Definicje jąkania. Pierwszo- i drugoplanowe objawy jąkania, a także jej przyczyny.

3. Pojęcie fizjologicznej niepłynności mówienia.

4. Pojęcie i terapia mowy bezładnej (giełkotu).

5. Podejście klasyczne do jąkania i rola terapii logopedycznej w jego leczeniu. Poglądy van Ripera na powstawanie i terapię jąkania.

6. Rytmizacja mówienia w terapii jąkania.

7. Metoda mówienia spowolnionego - istota i techniki. Technika terapii jąkania oparta na echokorekcji.

8. Techniki oddechowe w terapii jąkania. Wsparcie gestem w terapii jąkania.

9. Psychologiczne metody terapii jąkania

Adamczyk B., Terapia jąkania metodą „Echo”. [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Redakcja: T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zalewski. Wyd. UMCS, Lublin 1993, s.141–145.

Bothe A. K, Evidence-Based Treatment of Stuttering. Empirical Bases and Clinical Applications, LEA, London 2004.

Byrne R., Pomówmy o zacinaniu, PZWL, Warszawa 1989.

Chęciek M., Etapy w zmodyfikowanym programie psychofizjologicznej terapii jąkających się. "Logopedia" 24, s. 41–60.

Chęciek M., Jąkanie. Diagnoza – terapia – program, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków 2007.

Faściszewska M., Tuchowska J. A., Narzędzia stosowane w diagnozie jąkania u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym [w:] Diagnoza interdyscyplinarna. Wybrane problemy, red. Skibska J., wyd. Impuls, Kraków 2017.

Guitar B., 2014, Stuttering. An Integrated Approach to Its Nature and Treatment, wyd. LWW.

Góral-Półrola J., Organiczna niepłynność mówienia, wyd. Fund. Orator, Lublin 2013.

Góral-Półrola J., Jąkanie. Analiza procesu komunikacji słownej, wyd. Impuls, Kraków 2016.

Humeniuk E., Biologiczne i psychiczne aspekty jąkania, wyd. UM, Lublin 2012.

Janeczko M., Lewandowska H., Terapia jąkania prowadzona metodą kompleksową. [w:] Materiały dydaktyczne dla logopedów. Redakcja: J. Wójtowiczowa. Wyd. UW, Warszawa 1987, s. 9–54.

Król-Fijewska M., Stanowczo, łagodnie, bez lęku. INTRA, Warszawa 1992.

Ratyńska J., Szkiełkowska A., Kurkowski Z.M., Markowska R., Zastosowanie testu uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej A. Tomatisa w diagnostyce i terapii osób jąkających się, „Audiofonologia” 2003, t. 24, s. 137-143.

Seery C. H., Yairi E, Stuttering. Foundations and Clinical Application, wyd. PEARSONS, England 2015.

Sidor M., Niepłynność mowy w jąkaniu, wyd. UMCS, Lublin 2011.

Szamburski K., Analiza patomechanizmu powstawania jąkania a program terapii, "Logopedia" nr 26, PTL, Lublin 1999.

Szamburski K., Jąkanie – przyczyna czy skutek zaburzeń emocjonalnych? Konsekwencje dla terapii. [w:] Postępy psychoterapii. Tom III. Redakcja Gapik L. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 2000.

Szamburski K., Nerwica jąkania – inny sposób spojrzenia na problem niepłynności mówienia. "Logopedia" nr 23, PTL, Lublin 1996.

Szamburski K., Diagnoza niepłynności mówienia [w:] Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, wyd. GWP, Sopot 2012.

Szeląg E., Neuropsychologiczne podłoże jąkania – przegląd badań empirycznych nad asymetrią funkcjonalną mózgu, „Kosmos”, 44, s.199–214.

Tarkowski Z., Jąkanie. Zagadnienia etiologii, diagnozy, terapii i prognozy. Wyd. ZSL, Warszawa 1987.

Tarkowski Z., Jąkanie wczesnodziecięce, WSIP, Warszawa 1992.

Tarkowski Z. Jąkanie, PWN, Warszawa 1999 s. 35–47, 168–221.

Tarkowski Z., Góral-Półrola J., Reicchel I., Mowa bezładna [w:] Patologia mowy, red. Z. Tarkowski, wyd. Harmonia, Gdańsk 2017, s. 165-194.

Węsierska K., 2009, Zaburzenia płynności mówienia u dzieci w wieku przedszkolnym- profilaktyka i wczesna interwencja logopedyczna, „Logopeda”, nr 1 (7) s. 100-115.

Wiedza:

- zna terminologię logopedyczną oraz lingwistyczną, psychologiczną i medyczną stosowaną w logopedii

- znajduje dla opisu i analizy wybranego zagadnienia badawczego odpowiednią teorię i metodologię badań

- posiada metodyczne, pedagogiczne i logopedyczne przygotowanie do samodzielnego prowadzenia terapii logopedycznej

- posiada ogólną znajomość budowy i funkcjonowania swojego organizmu

Umiejętności:

- opracowuje i realizuje działania usprawniające, uwzględniające możliwości i potrzeby pacjenta; umie ocenia skuteczność stosowanych metod i weryfikować je w zależności od efektów

- przeprowadza wywiad logopedyczny; prowadzi obserwację logopedyczną pacjenta, ocenia stan pacjenta; prowadzi notatki z obserwacji pacjenta

adekwatnie łączy wskazaną koncepcję neuropsychologiczną z jej założeniami, wiąże objawy zaburzeń z ich mózgowym mechanizmem, a także potrafi opisać, na czym polegają wskazane zaburzenia mowy i/lub innych funkcji psychicznych, wynikające z uszkodzenia lub dysfunkcji mózgu

- potrafi odpowiednio planować i dokumentować zajęcia logopedyczne (umie przygotować konspekty zajęć, ćwiczenia i inne materiały wykorzystane w praktyce logopedycznej)

Kompetencje społeczne:

- wykorzystuje różne rozwiązania technologiczne zarówno w postępowaniu badawczym, jak i w opiece logopedycznej i medycznej nad osobami z dysfunkcjami mowy

- nawiązuje empatyczny kontakt z pacjentem, przejawia pozytywną postawę w stosunku do osób przewlekle chorych; dostrzega, poprawnie analizuje i pomaga w - skutecznym rozwiązywaniu trudności emocjonalno-społecznych pacjentów z zaburzonym rozwojem mowy lub z nabytymi zaburzeniami mowy; ma umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta i jego rodziny

- ma świadomość złożoności problemów wynikających z różnorodności zaburzeń mowy, rozumie konieczność stałego poszerzania wiedzy w tym zakresie oraz stara się praktycznie wykorzystywać zdobytą wiedzę.

1. Obecność na zajęciach i aktywne uczestnictwo (dopuszczalne są 2 nieobecności)

2. Prawidłowe wykonanie zadań praktycznych związanych z oceną niepłynności mowy.

3. Sprawdzian pisemny.