Konwersatorium literaturoznawcze IIz/III z + p Nauka i uczeni w literaturze francuskiej XIX wieku

w sali

Celem zajęć jest przedstawienie panoramy literatury francuskiej XIX wieku z uwzględnieniem głównych prądów estetycznych (romantyzm, parnasizm, realizm, naturalizm) z perspektywy ich związków z nauką (podbudowy naukowej, zainteresowań naukowych samych pisarzy oraz postaci uczonych). Zajęcia poświęcone będą analizie tematyczno-formalnej tekstów poetyckich, nowel i fragmentów powieści oraz tekstów teoretycznych pod kątem miejsca i wpływu nauki na dyskurs literacki, roli uczonych w społeczeństwie a także rozdźwięku między pozytywistyczną wiarą w naukę i postęp a idealizmem i duchowym wymiarem życia.

Punktem wyjścia rozważań będzie porewolucyjny rozwój i promocja różnych dziedzin nauki, dążenie do upowszechniania wiedzy zgodnie z ideałem "nauka dla wszystkich" oraz rosnące zainteresowanie pisarzy teoriami naukowymi i szukanie w nauce modelu dla twórczości literackiej. Dążenie do podbudowy naukowej uwierzytelnia twórczość literacką w epoce porewolucyjnej, która kwestionuje wartości moralne, religijne i polityczne. Entuzjazm wobec dokonań nauki zauważyć można w poezji romantycznej, a szczególnie w twórczości parnasistów.

Rosnące zainteresowanie różnymi dziedzinami wiedzy, jak np. geologia, zostanie zilustrowane na podstawie fragmentów powieści George Sand "Laura, voyage dans le cristal".

Analiza Przedmowy do "Komedii ludzkiej" posłuży poznaniu naukowych podstaw, na których Balzak oparł koncepcję swojego cyklu powieściowego. Studenci zapoznają się także z Balzakowską postacią uczonego, Baltazara Claes, który w poszukiwaniu absolutu bez reszty poświęca się nauce i ponosi klęskę ("La recherche de l'absolu").

Podczas zajęć zostanie podjęta także kwestia tzw. poezji naukowej.

Nie zabraknie odniesień do twórczości E. Zoli - teoretyka naturalizmu, pisarza, który skonstruował nową poetykę powieści na metodzie eksperymentalnej C. Bernarda. Zostaną omówione fragmenty manifestu naturalistycznego Zoli oraz fragmenty powieści "Doktor Pascal" przedstawiające kolejną postać naukowca.

Jednocześnie, na podstawie fragmentów powieści Flauberta "Bouvard i Pecuchet" oraz opowiadania Villiers de l'Isle-Adama ukazane zostaną głosy krytyczne wobec pozytywistycznej wiary w naukę i postęp, która może przerodzić się w niebezpieczną doktrynę materializmu odrzucającego wszelkie aspekty duchowości.

Na koniec zostanie także podjęta tematyka literatury science-fiction, która wypełnia twórczość J.Verne'a.

A. Vaillant, Ph. Régnier, J.-P. Bertrand, Histoire de la littérature française du XIXe siècle, PUR, 2007.

Littérature et sciences au XIXe siècle. Une anthologie, N. Wanlin (dir.), Paris, Classiques Garnier, 2019.

Littérature française et savoirs biologiques au XIXe siècle. Traduction, transmission, transposition, Th. Klinkert, G. Séginger (dir.), Berlin/Boston, De Gruyter, 2020.

Muses et ptérodactyles: la poésie de la science de Chénier à Rimbaud, H. Marchal (dir.), Paris, Seuil, 2013.

J. Noiray, "Figures du savant", Romantisme, n°100, 1998.

G. Séginger, "Littérature et savoirs scientifiques au XIXe siècle", 2017.

Wybór tekstów literackich (wierszy, nowel, fragmentów powieści, tekstów teoretycznych).

- student zna i rozumie miejsce i znaczenie literaturoznawstwa w zakresie związków literatury i nauki (K_W01)

- student zna i rozumie kierunki i metodologię w badaniach komparatystycznych (K_W04)

- student zna i rozumie kierunki estetyczne w literaturze XIX wieku oraz potrafi określić ich chronologię oraz powiązania istniejące pomiędzy nimi (K_W05)

- student zna i rozumie zasady analizy i interpretacji francuskich tekstów literackich z XIX wieku (K_W09)

- student zna i rozumie fakty historyczno-literackie i procesy zachodzące w literaturze francuskiej XIX wieku (K_W10)

- student potrafi przygotować wystąpienie ustne w języku francuskim na podstawie artykułu naukowego z zakresu badań komparatystycznych (K_U05)

- student potrafi przygotować pracę pisemną na zadany temat na podstawie tekstów literackich oraz opracowań krytycznych na temat literatury francuskiej XIX wieku (K_U06)

- student potrafi komunikować się ustnie i pisemnie w języku francuskim na poziomie C1 (K_U07)

- student potrafi zastosować wiedzę z zakresu literatury francuskiej XIX wieku oraz jej związków z nauką (K_U12)

- student rozumie wartość spuścizny literackiej XIX wieku i jest przygotowany do dbałości o jej ochronę (K_K04)

Obecność obowiązkowa (dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze, jeśli Student ma więcej nieobecności- dodatkowa praca do wykonania), przygotowanie i aktywność na zajęciach, kolokwium pisemne, praca semestralna, ustne zaliczenie lektur.