Historia filozofii I

obowiązkowe

Na zajęciach przedstawia się główne kierunki filozofii od VII w. p.n.e. do XIV w. n.e. Z zakresu filozofii starożytnej omawia się poglądy: presokratyków, Sokratesa, Platona, Arystotelesa, myślicieli hellenistycznych i doby cesarstwa rzymskiego oraz nurt patrystyczny. Filozofia średniowieczna obejmuje: wczesny neoplatonizm, szkoły XII w., problem recepcji arystotelizmu na trzynastowiecznych uniwersytetach, spory doktrynalne w XIV stuleciu, niemiecką mistykę spekulatywną.

Na wykładzie przedstawia się główne kierunki filozofii od VII w. p.n.e. do XIV w. n.e. Z zakresu filozofii starożytnej omawia się poglądy następujących postaci, szkół i kierunków: filozofów milezyjskich i pitagoreizmu, Heraklita i eleatów, pluralistów i atomistów, sofistów i Sokratesa, Platona, Arystotelesa, epikureizmu, stoicyzmu, sceptycyzmu, medioplatonizmu, neoplatonizmu, apologetyki greckiej i łacińskiej, szkoły aleksandryjskiej, Ojców Kapadockich, św. Augustyna i Pseudo-Dionizego Areopagity. Tematyka zajęć z filozofii średniowiecznej: Boecjusz, encyklopedyści VII i VIII w., neoplatonizm doby karolińskiej, dialektycy i antydialektycy, dwunastowieczna szkoła w Chartres, mistycyzm cystersów i wiktorynów, pierwsi mistrzowie paryscy i oksfordzcy, recepcja arystotelizmu w nurcie franciszkańskim (Bonawentura) oraz dominikańskim (Albert Wielki, Tomasz z Akwinu), trzynastowieczny awerroizm łaciński, potępienia i polemiki doktrynalne, tomizm, szkotyzm i nominalizm (Ockham), mistyka spekulatywna (Eckhart). Celem tego wykładu jest przedstawienie najważniejszych zagadnień filozofii starożytnej i średniowiecznej, odsłanianie głównych idei, ich rozwoju i obecności w następnych stuleciach.

Teksty źródłowe: Platon: Gorgiasz, Fedon, Fajdros, Uczta, Państwo (ks. VI-VII), Timajos, List VII; Arystoteles: Kategorie, Metafizyka (ks. IV, VI-IX, XII), O duszy (ks.II-III), Etyka Nikomachejska (ks. I-II, X); Sekstus Empiryk, Zarysy Pirrońskie (ks. I); Epiktet, Encheiridion lub Diatryby (ks. I); Marek Aureliusz, Rozmyślania; Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy (ks. I-III, V); Filon z Aleksandrii, O stworzeniu świata w: Pisma, t. I , s. 33-81; Plotyn, Enneady, Enn. VI, 8-9.

Justyn, Apologia, Dialog z Żydem Tryfonem, w: M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej, t. I; Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom, O duszy, Apologetyk, Przeciw Prakseaszowi, w: M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej, t. I; Orygenes, O zasadach (ks. I, rozdz. I, II, IV-VIII, ks. II, rozdz. I-III); Augustyn, Solilokwia, w: Dialogi filozoficzne, t. II; Wyznania (ks. X, 6-22, ks. XI-XIII); Państwo Boże, ks. XIV, rozdz. 28, ks. XIX; Boecjusz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia; Pseudo-Dionizy Areopagita, Imiona Boskie, w: Pisma teologiczne; Boecjusz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia; Eriugena, wybór pism w: A. Kijewska, Eriugena; Anzelm z Canterbury, Proslogion, w: Monologion, Proslogion; Abelard, Przedmowa do Tak i Nie, oraz Etyka, czyli poznaj samego siebie, rozdz. II-VIII i XI-XIV w: Pisma wybrane, t. II; Grosseteste, O świetle, w: M. Boczar, Grosseteste; Bonawentura, Droga duszy do Boga, w: Antologia mistyków franciszkańskich, t. I; Tomasz z Akwinu, O bycie i istocie; Tomasz z Akwinu, Traktat o człowieku, kwestia 75–76; Duns Szkot, wybór pism w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XIV w.; Eckhart, Kazania, kaz.: 2,12, 16, 16b, 21, 26, 28, 32, 40 i 42 (wyd. Poznań 1986); Ockham, wybór pism w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XIV w.

Opracowania: F. Copleston, Historia filozofii, t. I-III; E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich; R. Heinzmann, Filozofia średniowiecza; A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej; Z. Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej, t.I i II; J. Legowicz, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu; tegoż, Historia filozofii średniowiecznej Europy zachodniej; G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. I-IV; S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej; Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XII, XIII, XIV w. (red. M. Frankowska-Terlecka, K. Krauze-Błachowicz, E. Jung-Palczewska).

Wiedza:

– Student zna podstawową terminologię filozoficzną

– zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych

– zna idee i argumenty wybranych klasycznych autorów filozoficznych na podstawie samodzielnej lektury ich pism

Umiejętności:

– potrafi analizować teksty źródłowe należące do obszaru filozofii starożytnej i średniowiecznej

– analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje kluczowe tezy i założenia w zakresie filozofii starożytnej i średniowiecznej

– przytacza główne tezy badanych wypowiedzi z zakresu filozofii starożytnej i średniowiecznej,

Kompetencje społeczne:

– ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego i refleksji filozoficznej dla kształtowania się więzi społecznych

- ćwiczenia: aktywność, sprawdzian ustny

- końcowy egzamin ustny na koniec roku akademickiego

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2